JONGE KLEUTERS
Via dit hardkartonnen voelboek kunnen peuters – en zelfs baby’s – kennis maken met de onderwaterwereld. De tekst beperkt zich tot ‘Wat is de zee mooi…’. Op de tegenoverliggende bladzijde passeren verschillende zeedieren de revue. Inktvissen, kleurige visjes in een school, een walvis, krabben, … zijn in fluo-oranje afgebeeld . Dat contrasteert mooi met de drie tinten blauw en af en toe een vleugje wit dat de auteur in dit boek gebruikt. Vele zeedieren zijn voorzien van voelbare glitters wat het kijkplezier enkel kan verhogen.
Hayashi, E. (2013). Wat is de zee mooi. Hasselt/Amsterdam/New York: Clavis.
Vijftig verschillende dieren staan te wachten in een rij. De dieren worden steeds groter en het verhaal steeds spannender. Wat staat hen toch te wachten? De lezer wacht alleszins een heerlijk herkenbaar en grappig verhaal.
Ohmura, T. (2009). Netjes wachten in de rij. Haarlem: Gottmer.
De auteur van dit prentenboek is voornamelijk werkzaam als striptekenaar en dat kan je merken in dit prentenboek. Met een minivisje ga je als lezer/kijker het water in en bekijk je verwonderd het leven onder water. Het minivisje ontmoet allerlei zeebewoners. Denk aan zeepaardjes, kwallen, een inktvis en een zeester, en nog veel meer. Die slaan met zijn allen op de vlucht wanneer een haakje het water indaalt. Wat dit boek zo bijzonder maakt is de manier waarop de auteur met het stripconcept omgaat. Soms gebruikt hij een paginagrote tekening zonder kader, soms vertelt hij plaatje per plaatje zoals in een echte strip, soms vormen verschillende plaatjes & grote tekening. Waar kwallen worden afgebeeld spat het licht uit de bladzijde en waar de auteur de grootte van de walvis in de verf wil zetten, gebruikt hij vijf bladzijden om dat te doen. Heerlijk tekstloos kartonboek waaraan ook de jongste kleuters veel plezier zullen beleven.
Conz. (2009). Wat zie je in de zee? Tielt: Lannoo.
Een klein visje zwemt rond in zee op zoek naar voedsel. Hij eet visjes die kleiner zijn dan hij en groeit en groeit en groeit … tot het kleine visje bijna een volledig dubbele bladzijde beslaat. Dan wisselt het perspectief en zie je hoe de vis eigenlijk nog klein is en op de vlucht slaat voor de handen van een mens. Dit effect wordt bekomen door de vormgeving van het boek. Steeds breder afgesneden bladzijden zijn trapsgewijs gestapeld. Het boek is voorzien van zeer summiere tekst m.n. de woorden ‘njam!’ en ‘mmm…’ die kleuters spontaan zullen meezeggen wanneer ze zien wat er gebeurt. De bladzijden hebben een felblauwe achtergrond (water) en onderaan is in het geel de zeebodem te zien met daarop verschillende attributen zoals bv. een scheepswrak, schelpen, …
Tullet, H. (2015). Groot of klein? Antwerpen: Oogappel.
Het werk van Britta Teckentrup is zowel in kwantiteit als in kwaliteit indrukwekkend. Hoewel ze aan een erg hoog tempo prentenboeken publiceert, lijken die helemaal niet onder dat tempo te lijden. Ook ‘Zee’ is weer een parel van een prentenboek om naar te kijken. Teckentrup neemt je mee in de wondere onderwaterwereld van zeepaardjes, dolfijnen en allerhande kleurrijke vissen. Als lezer lijk je diep in de zee te zwemmen en leer je gaandeweg de wereld wat beter kennen. De uitsnijdingen moedigen jonge kinderen vast en zeker aan aan om de rijkdom van de zee verder te ontdekken. De bijhorende rijmende tekst bevat telkens wat extra informatie over de dieren en hun omgeving. ‘Zee’ is zo een mooi en informatief prentenboek op maat van kleuters geworden.
Teckentrup, B. (2020). Zee. Amsterdam: Fontaine Uitgevers.
In dit prentenboek ga je als lezer als het ware onder water om daar de wereld van vissen en zeedieren te bekijken. De transparante, beschilderde bladzijden die tussen de gewone pagina’s gevoegd zijn versterken nog dit gevoel. Vader Zeepaard speelt een hoofdrol. Hij vervoert de eitjes van zijn vrouw in zijn buidel tot er minizeepaardjes uit die buidel komen gekropen. Tijdens die dracht ontmoet hij andere zeedieren die ook goed voor hun kroost zorgen. Denk aan Vader Tilapia met de eitjes van zijn vrouw in zijn bek of Vader Naaldvis die ze meedraagt onder zijn buik. Een kleurig en mooi kijkboek met als enige mogelijke nadeel dat de tekst op rijm staat.
Carle, E. (2004). Vader Zeepaard. Haarlem: Gottmer.
Een jongen duikt in het zwembad waar hij samen met een vriendin de onderwaterwereld verkent. De lezer van dit tekstloze prentenboek duikt mee in de fantasie van de twee kinderen. De illustrator balanceert op de grens van het herkenbare en de fantasie. Via volgende link kan je heel wat van de illustraties bekijken en zo de sfeer van het boek opsnuiven: https://www.brainpickings.org/2015/06/18/pool-jihyeon-lee/.
Lee, J. (2015). Pool. New York: Chronicle Books.
OUDERE KLEUTERS
Laat je vooral niet afschrikken door het feit dat dit een Engelstalig prentenboek is. Maar kijk eerst eens – alleen of samen met de kleuters – op https://www.youtube.com/watch?v=AfTNRCGCy60. Je zal een prachtig geïllustreerd, erg poëtisch en grappig prentenboek ontdekken. Het boek bevat een minimum aan tekst maar vooral paginagrote sprekende illustraties die niets meer doen dat tonen wat je moet doen om een walvis te zien. Ten stelligste aanbevolen.
Fogliano, J. (2013). If you want to see a whale. New York: Roaring Brook Press.
Boy is de zoon van een visser en is dus vaak alleen thuis. Niet echt alleen want bij hem thuis wonen ook 6 katten. Maar toch… Op een dag ontdekt Boy tijdens een wandeling langs de zee een aangespoelde kleine walvis. Hij slaagt erin die mee naar huis te nemen en geeft hem een plaatsje in de badkuip. Dat zoiets niet kan niet blijven duren is evident. Sfeervol prentenboek met gebruik van gedempte kleuren. Op de illustraties van verschillend formaat is veel te bekijken en te ontdekken, zeker voor een kijker met aandacht voor details.
Davies, B. (2015). De kleine walvis. Amsterdam: Luitingh-Sijthoff.
Diederik is een dierenarts gespecialiseerd in de onderwaterwereld. Elke dag duikt hij met zijn duikboot de zee in om zieke dieren te helpen. Dat lukt hem goed omdat de duikboot ook een drijvend dokterskabinet is met veel mogelijkheden. Op een dag komt de duikboot muurvast te zitten. Gelukkig is Diederik bij de zeedieren geliefd. Die helpen hem om terug uit het water te komen. Klassiek opgebouwd verhaal over goed doen en daarom ook zelf geholpen worden. Illustraties in een bijzondere stijl die niet iedereen zal smaken, maar die door kleuters wel geapprecieerd wordt.
Timmers, L. (2007). Diepzeedokter Diederik. Hasselt: Clavis.
In dit boek ontdek je hoe relatief de begrippen ‘groot’, ‘klein’ en ‘diep’ zijn. Papa Potvis vindt Kleine Potvis nog te klein om diep in zee te duiken. Maar Kleine Potvis ontmoet een kleine rode vis die hem best groot vindt en dus duikt hij een beetje dieper in zee. Nadat hij twee kleine dolfijnen gered heeft, vindt hij zich echt groot en duikt nog dieper. Maar diep in de zee is het aardedonker en hij geraakt verstrikt in de armen van een inktvis. Hij wordt gered maar wanneer zijn vader voorstelt om wat dieper te duiken vindt hij zichzelf daar te klein voor. Mooi en spannend prentenboek.
Jongman, M. (2014). Grote kleine potvis. Baarn: Marmer.
Wanneer hond aan de andere boerderijdieren vertelt over zijn neef de zeehond en over zeepaarden en zeekoeien, besluit Kip op zoek te gaan naar de ‘zeekip’. Ze knutselt een duikerspak in elkaar en gaat naar zee. Zeehond brengt de kip tot bij een zeekoe. De zeekoe kent een zeekat die op haar beurt weer een ander zeedier kent. Jammer genoeg is er niemand die een zeekip kent. Tot ze een vliegende vis ontmoeten … Best een vrolijk prentenboek waar de tekst doorheen de erg realistische illustraties gedrukt is.
Eikenaar, J. (2016). Op zoek naar de zeekip. Rijswijk: De Vier Windstreken.
Wanneer Octopus na zijn dagelijkse zwembeurt met een indringer in zijn huis wordt geconfronteerd, dragen de verschillende zeebewoners stuk voor stuk verschillende oplossingen aan. Octopus besluit voor de vriendelijke aanpak te gaan en dat is goed. Want de indringer blijkt een zeemeermin te zijn die klem zit in zijn huis. Mooi geïllustreerd en best grappig.
Van Lieshout, E. & Van Os, E. (2009). O, o, Octopus! Rotterdam: Lemniscaat.
Sam is altijd op het strand te vinden. Geholpen door wat de zee voor hem aanspoelt beleeft Sam op het strand een heleboel avonturen waarin hij als piraat, kapitein, piloot, duikbootmatroos, … een hoofdrol speelt. In wezen is de zee zelf het hoofdpersonage want wanneer ze op een dag bevriest, verandert alles. De zee brengt niets meer mee voor Sam. Hij voelt zich door haar buitengesloten. Gelukkig komt de dooi en spoelt er dan een kleine duikboot aan waarin Sam de zee echt kan verkennen. De illustraties die telkens een dubbele bladzijde beslaan roepen echt een ‘zeesfeer’ op, alleen al door de weidsheid die ze in beeld brengen. Het verhaal is gebaseerd op een jeugdherinnering van de (ondertussen overleden) auteur.
Simoen, J. (2013). De bevroren zee. Wielsbeke: De Eenhoorn.
Ida heeft er een leuke vakantie aan zee op zitten maar die eindigt wel heel bijzonder. Op de laatste dag van haar vakantie vindt ze aan het strand een paar zwemvliezen. Zij is ervan overtuigd dat het zeemeerminnenschoenen zijn. Thuis maakt ze een zeemeerminnenstaart voor zichzelf en zo uitgedost springt ze op haar fiets om ‘haar’ zee te zoeken. Die vindt ze uiteindelijk in een fontein ergens in de stad. Klassiek fantasieverhaal dat als verrassing een verwijzing naar een website inhoudt waar de lezer tips krijgt om zelf een staart te maken en een poster van zichzelf als zeemeermin (de website bestaat ondertussen niet meer – er is nog wel een filmpje op youtube: https://www.youtube.com/watch?v=k0Y1JMDVUas).
Te Loo, S. (2012). De schoenen van de zeemeermin. Rotterdam: Lemniscaat.
Tim wil maar een ding voor zijn verjaardag: een huisdier. Zijn ouders zien dat niet zitten hoe Tim ook aandringt. Hij beschrijft welke huisdieren zijn vrienden hebben: een lama, een walvis, vier honden, noem maar op… Zijn ouders besluiten de ouders van Tims vrienden uit te nodigen maar de huisdierenkwestie ter sprake te brengen. Dan blijkt dat Tim misschien toch de waarheid sprak. Een prentenboek waarin tekst en illustraties een mooi geheel vormen, alleen al omdat ze beide getuigen van veel humor en een goed begrip van kinderen.
Westera, B. (2012). Ik wil een walvis. Haarlem: Gottmer.
Walvis heeft een vurige wens: een tuin op zijn rug waar hij bezoek kan ontvangen. Op een dag besluit hij zijn wens werkelijkheid te maken en schrijft Sprinkhaan aan. Sprinkhaan heeft een winkel waarin alles te koop is. Hij sluit die onmiddellijk en vertrekt naar Walvis. Sprinkhaan legt een prachtige tuin aan op Walvis’ rug en Walvis is supergelukkig, zeker wanneer zijn bezoekers even enthousiast zijn over de tuin. Het verhaal is geïllustreerd door Annemarie van Haeringen. Tekst en prenten vormen een wondermooi geheel.
Tellegen, T. (2015). De tuin van de walvis. Amsterdam: Querido.
INFORMATIEVE PRENTENBOEKEN
Hoofdpersoon in dit informatieve verhaal is een jongetje dat een boek leest over de blauwe vinvis. of is de hoofdpersoon de blauwe vinvis zelf? de lezer mag kiezen. Zeker is dat de jonge lezer zich zal identificeren met het jongetje. En dat is goed want als je het jongetje bovenop 55 op elkaar staande nijlpaarden ziet staan, dan pas besef je hoeveel die vinvis – het grootste dier ter wereld – weegt. Of als je op zoek bent naar het jongetje tussen de vele vliegtuigen, dan ontdek je wat een luidruchtig dier de vinvis is. De illustraties lopen telkens over een dubbele bladzijde en de verhoudingen zijn consequent aangehouden. Het oog van de vinvis is bv. op ware grootte getekend en in zijn muil kunnen 50 mensen een plaatsje vinden. Die staan er dan ook in. Mooie verwevenheid van verhaal en informatie in een sfeervol maar realistisch getekend prentenboek.
Desmond, J. (2015). De blauwe vinvis. Rotterdam: Lemniscaat.
Wie graag samen met de kleuters meer te weten komt over het leven in en aan de rand van de zee, komt heel ver met dit prentenboek. De auteur vertelt over verschillende diersoorten onder water, over de manier waarop die dieren ademen onder water en over de verschillende manieren van wonen onder water. Daarnaast besteedt Zommer aandacht aan wat er leeft in de plasjes die op het strand achterblijven na de vloed. Ten slotte zijn er tips over de manier waarop je het best strand- en zeedieren kan spotten, is er een beestjeswoordenboek en een quiz waarvan de antwoorden achteraan in het boek te vinden zijn. En dan niet te vergeten … zijn er de kleurrijke tekeningen vol details die alles wat verteld wordt levensecht maken.
Zommer, Y. (2018). Het zinderende zeeboek. Rotterdam: Lemniscaat.
Ook dit informatieve prentenboek is deel van een reeks die onder de noemer ‘Zeg kleine…’ vertelt over de natuur. Dit verhaal laat jonge kinderen kennismaken met de zeehond en zijn natuurlijke leefomgeving, de zee. De zee is niet altijd even vriendelijk en dieren zijn dat ook niet altijd voor elkaar maar zeehondmoeder en zeehondbaby hebben een hechte band. De kleine zeehond sluit vriendschap met een grijze zeehond en redt hem zelfs. Achteraan in het boek vindt de volwassene achtergrondinformatie over zeehonden (de gewone en de grijze). Daarnaast bevat het boek een cd waarop het verhaal verteld wordt en waarop een liedje rond zeehonden werd ingezongen. Alle info daarover vind je uitgeschreven op de website: http://www.zegkleine.nl/portfolio-item/zeg-kleine-zeehond-prentenboek-voor-peuters-en-kleuters/
De Baecker, V. (2010). Zeg kleine zeehond wat zwem jij goed. Ridderkerk: KNNV.
In dit deel van de reeks ‘Willewete’ krijgen jonge kinderen informatie over dolfijnen aangereikt. Waaraan herken je dolfijnen?, welke zijn hun natuurlijke vijanden?, spreken dolfijnen met elkaar?, … Veel informatieve teksten die door de afwisseling met knutseltips en spelletjes aantrekkelijk blijven. Zoals altijd in boeken uit deze reeks ook hier uitvouwbare bladzijden waarop heel veel te zien is.
Van Rheenen, B. (2013). Dolfijnen. Hasselt/Amsterdam/New York: Clavis informatief.
Dit informatieve prentenboek graaft samen met de lezer steeds dieper onder de grond en onder water. Een heerlijke ontdekkingstocht aangeboden door de makers van Atlas.
Mizielinska, A. & Mizielinski, D. (2015). Onder water / Onder de grond. Tielt: Lannoo.
Alles wat ik mooi kan vinden 